Wacław Zaremba
(1845-1904). Urodził się w Sadach
koło Poznania 3 kwietnia 1845 roku. Nauki
pobierał najpierw w gimnazjum w Lesznie a od 1857 roku był uczniem
trzemeszeńskiego gimnazjum. Należał do aktywnych
członków Towarzystwa Narodowego Tomasza Zana, które działało w trzemeszeńskiej
szkole. Nosił pseudonim Izasław. Z zachowanego dziennika z roku szkolnego
1861/62 wynika, że mieszkał w Trzemesznie na stancji u niejakiego
Szymańskiego przy rynku. Sprawozdanie
szkolne za rok szkolny 1861/62 podaje, ze 19 sierpnia 1862 roku podczas
uroczystości zakończenia roku szkolnego
jako uczeń wyższej sekundy deklamował „ Corneille, Cinna, Akt IV. sc. 3.”
28 lutego 1863 będą
uczniem prymy wraz z grupą młodzieży wyruszył do powstania styczniowego - w
1903 roku opublikowane zostały jego wspomnienia z tego czasu pt. „Wyprawa
Garczyńskiego i więzienie pruskie”. Gdy gimnazjaliści przybyli w okolice Ruchocina Zarembę skierowano do
oddziału konnicy. Jak pisał „rozdano nam zaraz lance a raczej świeżo ostrugane
dość ciężkie drągi, grotami żelaznymi na końcach opatrzone (...) Za to każdy z
nas umiał dobrze konno jeździć, bo owych 35 ludzi składało sie z synów
obywatelskich, na wsi wychowanych, z ekonomów, pisarzy gospodarczych i dwóch
lub trzech dawniejszych ułanów czy huzarów pruskich.” Po bitwie pod Dobrosołowem i Mieczownicą
przedarł się przez granicę - „Granice przekroczyliśmy o samym zachodzie, a w
lesie ruchocińskim poschodziliśmy dopiero z koni, które zupełnie wyczerpane
pokładły sie na ziemi, nie chcąc nawet dotknąć podanego im obroku. Tutaj złożyliśmy broń, która miano zakopać
lub przenieść w inne miejsce.” Sam
skierował się ku Ruchocinowi, gdzie schronił się u rządcy majątku. Gdy do wsi
dotarli Prusacy uciekł w stronę lasu.
Został jednak pojmany- nie przyznał sie do udziału w powstaniu, lecz
zdradziły go ostrogi. W ten sposób
trafił do pruskiego więzienia w
Witkowie, wraz z nim znaleźli się tam jego szkolni koledzy Michał Michalski i
Paulus (nie znamy imienia). Po dwóch
tygodniach trafił do więzienia w Gnieźnie
Tam poważnie zachorował i został wypuszczony
po kilku tygodniach. „ Taczając się nieledwie skutkiem słabości dowlokłem się
do hotelu Wnukowskiego, gdzie mnóstwo obywatelstwa ziemiańskiego było
zgromadzonem- zaczęto mnie się wypytywać o rozmaite rzeczy, lecz P. Edmund
Mikorski z Kruchowa, widząc mnie tak zniszczonego chorobą i osłabionego, wziął
pod swoją opiekę i za jego staraniem do
domu rodzinnego sie dostałem. Tutaj do
reszty choroba mnie zmogła przykuwając na dwa przeszło miesiące do łoża”.
 |
| Dziennik Poznański 16.03.1904 |
Jak podaje M. Paluszkiewicz 17 kwietnia 1863 roku sąd
w Trzemesznie wymierzył Zarembie 3 dni więzienia. Wg tegoż autora Wacław Zaremba w 1864 roku
zdał maturę we Wrocławiu. Następnie studiował medycynę we Wrocławiu (1865-67),
Wurtzburgu i w 1869 uzyskał stopień doktora w Berlinie. W czasie studiów we Wrocławiu należał do Towarzystwa
Literacko- Słowiańskiego. Później
pełnił praktykę lekarską. Zmarł 13 marca 1904 roku w Krakowie, jego grób
znajduje się na cmentarzu Rakowickim (kw.
VII, gr. rodz.).
Maciej Adamski
Żródła:
W. Zaremba, Wyprawa
Garczyńskiego i więzienie pruskie [w] W czterdziestą rocznicę powstania styczniowego 1863-1903, Lwów 1903, s.526-537.
M. Paluszkiewicz, Słownik członków tajnych towarzystw samokształceniowych młodziezy gimnazjalnej na terenie b. W. Księstwa Poznanskiego za czasów zaboru pruskiego do 1918 r., maszynopis, archiwum Zespołu Szkól Gimnazjum i Liceum im. M. Kosmowskiego w Trzemesznie
Dwudzieste i trzecie sprawozdanie Królewskiego Katolickiego Gimnazjum w Trzemesznie z roku szkolnego 1861-1862, Trzemeszno 1862.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz