Trzemeszeńcy powstańcy

Niestety, o kilku powstańcach styczniowych możemy powiedzieć nie więcej niż parę słów. Uważam jednak, że zasługują oni przynajmniej na drobną wzmiankę.

Uczestnikami powstania pochodzącymi z Trzemeszna, byli:  

Wojciech Charpak, 

Alojzy Endlicher, 

Jan Filipiński, 

Andrzej Gierszak, 

Teodor Gohlisch.  

Dodam tu Michała Dobrzyńskiego, szewca, który został ranny pod Brdowem 29 IV 1683 r.

Z trzemeszeńskich gimnazjalistów – powstańców, uczestników bitwy pod Mieczownicą i Dobrosołowem 2 III 1863 r., mogę wymienić takie osoby jak:  

Cyryl Ciesielski, 

Hipolit Czajkowski,

Franciszek Degórski, 

Jan Dobrowolski, 

Jan Gałecki  

oraz nieznany z imienia Elter, ranny pod Mieczownicą
i Józef Eitner – również ranny pod Mieczownicą,  który zmarł z odniesionych ran.

Powstańcami z gimnazjum w Trzemesznie byli także  

Degórski (brat Franciszka), Stanisław Dębczyński oraz Edward Dubiński.

 

Bardziej szczegółowe informacje, o wyżej wymienionych postaciach, są nam nie znane.  Być może w toku dalszych badań i poszukiwań uda się nam znaleźć dalsze informacje by uzupełnić naszą wiedzę na temat uczestników powstania.

Izabela Dylawerska

Źródło: 

Stanisław Myśliborski-Wołowski: Rejencja bydgoska a powstanie styczniowe. Warszawa, 1975.

Wyprawa trzemeszeńska" w wykonaniu Jacka Kowalskiego

W jednym z poprzednich postów umieściliśmy wideo z koncertu Jacka Kowalskiego w Trzemesznie w dniu 12 stycznia 2013.  Dziś, dzięki uprzejmości panów Jacka Kowalskiego i Wiesława Hernackiego prezentujemy wersję studyjną pieśni "Wyprawa Trzemeszeńska".
Miło na również poinformować, że Pan Jacek Kowalski będzie gościem naszych uroczystości w dniu 28 lutego 2013.

Link do pliku dźwiękowego:

https://docs.google.com/file/d/0B3AyMhwNC1KgSlMtOXBXQzY4RU0/edit

A poniżej klip do pieśni.

Antoni Powidzki

 Do naszej grupy dołączyła nowa uczestniczka- Ilona Gola z kl.  III c gimnazjum, która przygotowała biogram Antoniego Powidzkiego.

Powidzki Antoni  (1832-1863) - syn Kazimierza i Julii z Niedzielskich. Urodził się w Powidzu. Jako 15-letni  uczeń Gimnazjum Trzemeszeńskiego  w 1848 roku został ranny w lewy bark w potyczce pod Trzemesznem. Po wyleczeniu ran  wrócił  do szkoły, którą musiał później opuścić.  Podobno za to, że stanął w obronie honoru kolegów. Mając 20 lat został powołany za karę, do 3- letniej służby wojskowej, zamiast do rocznej a to ze względu na wcześniejszy udział w Wiośnie Ludów. W Berlinie ukończył szkołę Gwardii Ułanów ze stopniem  podoficera. W 1863 roku na wieść  o wybuchu powstania styczniowego udał się do Lądu, gdzie zebrali się ochotnicy do walki. Jednakże, ze względu na brak broni i zbliżaniu się  wojsk rosyjskich, grupa rozproszyła się. Antoni wrócił do domu, a następnie  wyjechał do Krakowa z zamiarem wstąpienia do oddziału Langiewicza. Jednak tam napotkał  grupę rozbitków  i ponownie wrócił do domu. Później  z grupą ochotników  spod  Miłosławia, przekroczył granicę  Królestwa Polskiego i walczył pod rozkazami Younga de Blankenheima*  w randze porucznika. Dowodził plutonem kompanii strzelców. Był żołnierzem  wesołym, dodawał zachęty towarzyszom broni do walki. Zginął za ojczyznę  na polu chwały trafiony kulą w czoło nad  ranem 26 kwietnia  w pobliżu Nowej Wsi.

*Young de Blankenheim –podpułkownik  w powstaniu styczniowym, ochotnik z armii francuskiej, dowodził jednym z oddziałów utworzonych przez poznański Komitet Działyńskiego.

Ilona Gola

Źródła:

T. Żychliński, wspomnienia z roku 1863, Poznań 1888.

Bolesław Trąmpczyński

Bolesław Trąmpczyński. Z dużym prawdopodobieństwem należy stwierdzić, że uczęszczał do naszej Szkoły. Możemy tak wnioskować na podstawie dokumentu zachowanego w szkole- listy prymanerów          z 1862 roku.  Znajduje się na niej uczeń o tym samym imieniu i nazwisku. Co więcej, jego starsi bracia (Kazimierz i Władysław) byli wcześniej uczniami Szkoły; ich losy opisaliśmy w poprzednich postach.

Bolesław Trąmpczyński pochodził z rodzinny wielkopolskiej, która odniosła dotkliwe straty związane z powstaniem styczniowym. Jego rodzicami byli: Antoni - weteran z 1831 r., znany i powszechnie szanowany mecenas oraz Weronika z Witkowskich.  

Mając 19 lat, Bolesław wziął udział w powstaniu. Towarzyszył u boku swojemu  starszemu bratu Kaźmierzowi. Po pomyślnym przejściu granicy ich oddział  stoczył bój 2 marca 1863 r. pomiędzy Dobrosołowem a Mieczownicą. Poległ wówczas Kaźmierz. Ugodzony kulą, wyzionął ducha na rękach śpieszącego mu z pomocą Bolesława.

Kiedy śmieć poniósł kolejny z rodzeństwa – Władysław – rodzice postanowili wycofać Bolesława z pola bitew. Młodzieniec powrócił do domu, aby wraz z najmłodszym bratem – siedemnastoletnim Zygmuntem – wykonywać rozkazy komitetu powiatowego. Bracia zajmowali się przewożeniem broni i amunicji, w czym pomagał im Feliks Lipiński (żołnierz z 1831 i 1848). Przeprowadzali też ochotników do granicy i ułatwiali ucieczkę poszukiwanym. Byli aktywni dniem i nocą – czasami nie schodząc z koni po kilkanaście godzin. Działania braci sprowadziły niezliczone rewizje władz policyjnych w domu ich rodziców w Środzie.

Pewnego razu w domu Trąmpczyńskich znalazł schronienie zbieg z więzienia średzkiego. Dzięki pomocy Bolesława, który przygotował wszędzie rozstawione konie, uciekinier w kobiecym przebraniu uszedł do Drezna.
Trudy i niewygody takiej pracy nie służyły jednak młodszemu bratu Zygmuntowi. W skutek przeziębienia na nocnej straży chłopiec  zachorował i zmarł 8 sierpnia 1864 r.  Antoni Trąmpczyński nie mógł znieść  utraty trzeciego syna - zmarł 24 września tego samego roku. Siedem lat później, 9 lutego, zmarła żona mecenasa Weronika.  Bolesław Trąmpczyński  umarł nagle, w Toruniu, 22 grudnia 1875 r.  Z całej rodziny Trąmpczyńskich pozostały tylko dwie córki.

Izabela Dylawerska

Źródła: 
T. Żychliński, Wspomnienia z roku1863, Poznań 1888, s.92-94

Spis uczniów z 1861 roku.  Jest to lista uczniów klasy I (prymy, możliwe,że są to ich podpisy).  Część z nich ukończyła szkołę w 1861 roku. Inni później.  Wśród nich Bolesław Trąmpczyński.  Na liście umieszczono także inne  osoby, które później wzięły udział w powstaniu: Woydt, Zimmermann.

O Marianie Langiewiczu na falach Polskiego Radia

           Marian Langiewicz to jeden z najbardziej znanych absolwentów naszej Szkoły.  Maturę zdał w 1848 roku.  W czasie powstania mianowany został generałem i ogłoszono go dyktatorem.  Więcej  o Langiewiczu będzie w kolejnych postach.  

      Rocznica wybuchu powstania stała się okazją do przypomnienia sylwetek bohaterów w wielu mediach- Langiewicz wspominany jest w ogólnopolskich gazetach, tygodnikach i audycjach radiowych jak i telewizyjnych.  Niedawno ciekawą audycję zaprezentował pierwszy program Polskiego Radia.     W audycji jest mowa także o naszej Szkole.  Warto posłuchać- naszego bohatera dotyczy pierwsza część programu. Poniżej link:

http://www.polskieradio.pl/7/179/Artykul/772180,Marian-Langiewicz-pierwszy-dyktator-powstania-styczniowego

By wysłuchać należy kliknąć na znak głośnika.

Program uroczystości zorganizowanych w 150.rocznicę wymarszu gimnazjalistów trzemeszeńskich do Powstania Styczniowego.

28 lutego  w Szkole odbędzie się uroczystość zorganizowana w 150. rocznicę wymarszu gimnazjalistów do powstania styczniowego. Poniżej przedstawiamy informacje dotyczące tego wydarzenia.  

Miło nam również poinformować, że nasza rocznica znalazła swe miejsce na stronie Prezydenta RP Pana Bronisława Komorowskiego pod linkiem:

http://www.prezydent.pl/rocznica-powstania-styczniowego/planowane-uroczystosci/art,62.html

Uroczystość  z okazji 150. rocznicy wymarszu gimnazjalistów trzemeszeńskich do Powstania Styczniowego

28 lutego 2013

Patronat Honorowy

Burmistrz Miasta i Gminy Trzemeszno

Pan Krzysztof Dereziński

Patronat Naukowy

Instytut Historii UAM

Patronat Medialny

Radio Merkury Poznań

Przemiany na Szlaku Piastowskim

Szczegółowy program uroczystości:                    

11.00 Otwarcie uroczystości i powitanie- dyr. Szkoły p.Justyna Kaniasty (aula ZSGiL).

11. 15 Sesja popularnonaukowa

1) „Marian Langiewicz- wychowanek gimnazjum trzemeszeńskiego, dyktator powstania styczniowego”- referat przygotowany przez Adriannę Jaskułę, uczennicę kl. II a LO.

2) „Udział gimnazjalistów trzemeszeńskich w powstaniu styczniowym”- referat przygotowany przez Roksanę Król, uczennicę kl. II a LO .

3) Prezentacja  www.trzemeszno1863.blogspot.com – przez uczniów gimnazjum i liceum tworzących blog: Roksanę Król, Adriannę Jaskułę, Kingę Mazur, Jagodę Staszak, Michała Czajkowskiego, Izabelę Dylawerską, Łukasza Łukiewskiego, Karola Adamskiego i Krystiana Jabłońskiego.

4) Dyskusja, wystąpienia zaproszonych Gości.    

12.30 – Złożenie kwiatów pod tablicą i obeliskiem poświęconym powstańcom

13.15- Prezentacja filmu „Powstanie styczniowe. Wojna vs. Miłość” zrealizowanego przez  uczniów gimnazjum:  Oliwię Trzcińską, Karolinę Roszak, Cyryla Wilczka, Miłosza Smarzyńskiego, Szymona Winkla, Tymoteusza Surówkę, Karola Kwaśniewskiego, Michała Witkowskiego, Błażeja Fajfera i Kamila Szopińskiego pod kierunkiem p. Stanisława Płanety.

13.30 Przedstawienie spektaklu teatralnego „Jest takie miejsce...” opartego na wspomnieniach                 ks. prof. Władysława Chotkowskiego, rektora UJ, uczestnika wyprawy trzemeszeńskiej.   Aktorzy: Roksana Król, Kinga Błaczkowska, Karla Wesołowska, Anna Krerowicz, Agata Przybylska, Jakub Kieruj, Krystian Walczak, Arkadiusz Dobruchowski, Karol Adamski, Antoni Borys, Dominik Stepaniak, Dawid Doman. Obsługa techniczna: Filip Nitka.  Nauczyciele przygotowujący: p. Aldona Siwińska, p. Kamila Wesołowska, p. Ilona Adamska i p. Maciej Adamski. Spektakl powstał we współpracy z p. Andrzejem Pieczyńskim reżyserem i aktorem teatru Syrena.

Ok. 14.00  Zakończenie uroczystości